Akutt bihulebetennelse

Kva er biholebetennelse?

Biholene er små luftfylte holrom på innsida av hovudskallen i ansiktet. Biholebetennelse oppstår når slimhinna i biholene blir betent og hoven.

Betennelsen oppstår ofte etter ein virusinfeksjon, som forkjøling eller influensa. Høysnue og andre allergiar kan òg forårsake biholebetennelse.

Det er vanlegvis biholene i kinna som blir ramma, men biholebetennelse kan òg oppstå i områda bak og mellom auga og i panna.

Varer biholebetennelse mindre enn fire veker er det ein akutt biholebetennelse. Dersom biholebetennelsen varer i meir enn tre månadar blir den karakterisert som kronisk.

I sjeldne tilfelle kan biholebetennelse forårsake alvorleg sjukdom som påverkar hjernen og auga.

Du bør kontakte lege raskt viss du:

• Har svært sterk hovudverk eller stiv nakke
• Er lyssky
• Har dobbeltsyn
• Har hevelse rundt auga
• Har høg feber
• Kjenner deg forvirra eller uvanleg døsig

Symptom på biholebetennelse

Biholebetennelse kan av og til vere svært smertefullt. Bakteriell infeksjon oppstår gjerne i etterkant av ein virusinfeksjon (forkjøling).

Vanlege symptom på bakteriell biholebetennelse er:

• Tett nase
• Feber
• Smerter i panna, overkjeven, tennene, kinna eller rundt auga
• Tap av luktesans
• Hovudverk som blir forverra når du lenar deg framover (han kan starte når du står opp om morgonen)
• Tannsmerter eller smerter når du eit
• Mykje grønt eller gult slim i nasen
• Nedsett allmenntilstand
• Sår hals forårsaka av slimet som renn frå nasen og ned i svelget

Utgreiing og diagnose

Biholebetennelse blir vanlegvis diagnostisert ut frå symptoma. Viss biholebetennelsen er uvanleg kraftig eller tilbakevendande, kan det bli nødvendig med røntgen eller CT-undersøking eller ei tilvising til øre-nase-halsspesialist.

Behandling av biholebetennelse

Biholebetennelse går vanlegvis over utan behandling. Reseptfrie smertestillande som paracetamol eller ibuprofen kan lindre smertene.

Dersom symptoma er veldige plagsame eller held fram over ei veike, bør du kontakte fastlegen din.

Kortisonnasespray

Det finst mange ulike betennelsesdempande kortisonsprayar som kan hjelpe mot biholebetennelse. Nokre av dei vanlegaste er budesonid, flutikason, mometason og triamcinolon. Sprayen blir inhalert gjennom nasen ein eller to gongar dagleg. Vanlege biverknadar er hovudverk eller nasebløding.

Forsking viser at personar som brukte ein kortisonspray i 2-3 veker hadde ei forbetring av symptoma, samanlikna med personar som ikkje brukte denne typen medisinar. Men effekten var likevel liten.

Slimhinneavsvellande medisin

Slimhinneavsvellande medisinar finst som tablettar, nasespray og dropar. Legemiddelet hjelper mot tett nase, slik at du pustar lettare. Det kan òg hjelpe mot smerter gjennom trykkutlikning i biholene. Vanlege slimhinneavsvellande legemiddel er phenylpropanolamin, oksymetazolin, og xylometazolin.

Desse legemidla blir ikkje anbefalte til alle. Har du diabetes, ei hjarteliding eller ein stoffskiftesjukdom, bør du rådføre deg med lege på førehand.

Du bør ikkje bruke slimhinneavsvellande nasespray i meir enn ei veike. Ved lengre bruk kan nasetettleiken forverrast etter avslutta behandling fordi det er vanedannande.

Antibiotika

Antibiotika er ikkje særleg effektive legemiddel mot biholebetennelse, men kan nokre gonger brukast mot biholebetennelse som kjem av bakteriar. Dei fleste med bakteriell biholebetennelse blir som oftast bra utan antibiotika.

Annen behandling

Nokon merkar betring etter å ha inhalert damp for å opne tette biholer, men det er ein risiko for skåldingsskadar.

Eit anna alternativ er å reinse nasen med saltvasspray eller naseskyljing.

Reseptfrie smertestillende medisiner

Når kan du bruke reseptfrie smertestillende, hvilke smertestillende bør du bruke og hvilke bør du være forsiktig med?

Illustrasjon: Scanstock Photo

Prognose

Omtrent to tredelar blir bra utan noka behandling, vanlegvis etter 5-10 dagar. Nokon er plaga med gjentatte biholebetennelsar.

Ved kronisk biholebetennelse bør du kontakte lege. Legen vil då tilvise deg til spesialist og vidare undersøkingar og behandling.