Norveç'te korona hakkında Türkçe bilgiler

Test yapma ve belirtiler

Korona virüs belirtileri

Korona virüs belirtileri ateş, öksürük, nefes alırken zorlanma, baş ağrısı, halsizlik, koku veya tat almada azalma ve kas ağrılarıdır. Boğazda iltihaplanma, burun akması veya tıkanıklığı ve hapşırma da Korona virüs belirtisi olabilir.

Korona virüs belirtilerinizin olup olmadığından emin değilseniz, test yaptırmalısınız.

Belirtilerim varsa ne yapmalıyım?

• Hastaysan, evde kal
• Korona belirtileriniz varsa test yaptırın.
• Hastaysanız ve doktor yardımına gereksinim duyuyorsanız veya doktor tavsiyesine ihtiyacınız varsa telefonla veya elektronik yolla aile doktorunuz (fastlege) ile bağlantı kurunuz.

Nerede korona testi yaptırabilirim?

Belediyeler test yapma sorumluluğunu yüklenmiştir.  Nasıl test yaptırabileceğiniz  konusunda, ikamet ettiğiniz belediyenin internet sayfasını okuyunuz.

Belediyenizin internet sayfasını burada bulabilirsiniz. 

Ne zaman test yaptırmalısınız?     

Covid-19’un kendisine bulaştığından kuşku duyan herkes test yaptırmalıdır.

Aşağıda belirtilenlerin test yaptırması gerekir:

• Korona belirtisi olan herkes.
• Korona bulaşmış bir kişiyle yakın temas kurmuş olan herkes.

• Enfeksiyon kapmış olabilecekleri hakkında ‘’Smittestop’’ uygulamasından ikaz almış olanların test yaptırmaları rica olunur.

• Test yaptırmak zorunda olduğunuz bir doktor tarafından değerlendirilmişse.

Ne zaman test yaptıracaksınız?

Aşağıda belirtilen durumlarda korona testi yaptırmanız yasayla zorunlu kılınmıştır:

• Karantinada olan ve Korona belirtisi gösteren herkes.
• Son on gün içinde kırmızı ülkelerde veya bölgelerde bulunmuş ve Norveç’e giriş yapmış olanlar ve istisna kapsamında olmayanlar (seyahat makalelerine bağlantı)

Test sonucunuzu beklerken

Test sonucunu beklerken test sonucunuz negatif olana kadar karantinada kalacaksınız.

Test sonucunuzu beklerken, test sonucunuz olası negatif çıkana dek birlikte yaşadıklarınızın karantinada olması rica edilecektir.

Karantinada korona testi yaptırmışsanız ve hastalık belirtileri gösteriyorsanız, test sonucunuzu öğrenene kadar izolasyonda kalacaksınız.

Karantina ve izolasyon

Enfeksiyon karantinası

Koronaya yakalanmış olan biriyle yakın temasta bulunmanız halinde 10 gün karantinada kalacaktır. Karantina enfekte olan kişiyle olan en son temasınızdan itibaren başlar. Enfeksiyon karantinasındayken bir test yaptırın. Enfekte olmuş biriyle yakın temasta bulunmuşsanız enfeksiyon takip timi tarafından da sizinle bağlantı kurulacaktır. O durumda  ne yapacağınız konusunda daha fazla bilgilendirilebileceksiniz.

Enfekte olan bir kişinin ilk belirtileri fark etmesi öncesindeki 48 saat içinde onunla temasınız olmuşsa yakın temaslı olarak tanımlanırsınız.

Aşağıda belirtilen durumlarda yakın temas oluşur:

• Enfekte olan kişiyle aranızda 15 dakikadan fazla 2 metreden daha az mesafe bırakmışsanız, veya
• doğrudan fiziksel temasta bulunmuşsanız, veya
• vücut sıvısıyla (örneğin tükürük, sümük ve göz yaşı ile) doğrudan temasınız olduysa.

Temas kurduğunuz enfekte olan  kişinin belirti göstermemesi halinde, bu kişinin pozitif test sonucunu almasından önceki 48 saat içinde onunla temas kurmuşsanız yakın temaslı oluyorsunuz.

Karantina süresinde karantinada kalınacak uygun yer

Evinizde veya karantinaya uygun başka bir yerde karantinada kalacaksınız. Başkalarıyla temastan kaçınmak mümkün olacak, tek kişilik odanız, kendi banyonuz ve kendi mutfağınız veya yemek servisiniz olmak zorunda.

Yakınlarınız dışındaki kişilerle tuvaleti, mutfağı veya diğer odaları veya donanımları paylaşmak zorunda olduğunuz bir yerde karantinaya girmeyeceksiniz. Karavan, vagon, çadır veya kamp yerlerindeki kulübeler, tek odalı evler veya ortak banyosu veya mutfağı olan diğer konutlar karantinada kalamayacağınız yerlere örnektir.

Başkalarını enfeksiyon kapma riskine maruz bırakmadan karantinayı evinizde geçirmeniz zor olacaksa bazı belediyeler karantinada kalınabilecek bir konut sunmaktadır.

Enfeksiyon karantinası nasıl uygulanır

Karantina 10 gün sürer.

Karantinada kaldığınız sırada aşağıda belirtilen koşullara uyacaksınız:

• Evinizde veya başka bir uygun ikamet yerinde kalacaksınız. Uygun ikamet yerinde evdeki diğer yetişkinlerle temastan kaçınmanın mümkün olması, kendinize ait banyonun ve size ait mutfağın veya yemek servisinin  olması zorunludur. 
• Evdeki diğer yetişkinlerle aranda fazla mesafe bırak.
• İşe, okula veya ana okuluna gitme.
• Norveç içinde başka yerlere seyahat etme.
• Dişer kişilerle araya gerekli mesafeyi koymanın zor olduğu yerlere gitme.
• (Ülke dışından gelerek doğrudan karantinada kalacağınız yere gitmeniz veya karantina bitmeden Norveç’i terk etmeniz dışında) toplu taşıma araçlarını kullanma.
• Dükkanlar, eczane ve kafeteryalar gibi kamuya açık yerlere gitme. Başka bir seçeneğinizin olmaması halinde, dükkana veya eczaneye zorunlu nedenlerle gidebilirsiniz. Diğerleriyle aranda fazla mesafe bırakmaya dikkat etmelisin.
• Ziyaretçi kabul etme. Çocuklar evdekiler dışındaki diğer çocuklarla oynamayacak.

Dışarıda yürüyüş yapabilirsiniz. Ancak, başkalarıyla aranızda iyi mesafe bırakın. Çocuklar ve gençler dışarıya çıkmak ve oyun oynamak zorundadır. Günde en az bir kez çocuklarla dışarı çıkmak önem arz eder.

Karantinada olmanızın önemli bir nedeni hastalık belirtisi göstermediğiniz halde enfekte olmuş olabileceğinizdir.

O zaman başkalarına hastalık bulaştırmamak için özellikle dikkat etmeniz gerekir.

Enfeksiyon düzeyi yüksek olan belediyeler çok sayıda kişiyi bekleme karantinasına alma gereksinimi duyabilirler.

Aşılanmış olan kişiler için kurallar

Şayet korona aşısıyla tamamen aşılandıysanız, enfekte olmuş biriyle yakın temas kurduktan sonra enfeksiyon karantinasına girmek zorunda değilsiniz. Bu, sonuncu doz aşıyı yaptırdıktan bir hafta sonra geçerli olup altı ay sürer.

3 hafta öncesi ile 15 hafta öncesi arasında kalan dönemde sadece  ilk doz aşıyı yaptırdıysanız, enfekte olan biriyle yakın temas kurmanız sonrasında geçen  3 ile 7 gün arasında enfeksiyon karantinasından çıkmak için  test yaptırabilirsiniz. Test sonucunuzun pozitif olması halinde izole olmak zorundasınız.

Norveç sağlık ve bakım hizmetleri (norsk helse og omsorgstjeneste) kurumundan aşı belgesi gereklidir.

Korunmuş mu korunmamış mı?

 Aşağıda belirtilen durumlarda ‘’korunmuş’’ olarak tanımlanırsınız:

• tamamen aşılandınız. Aşağıda belirtilen tanıma bakınız.
• tek doz aşılandınız ve aşılanmanız sonrasında 3 haftadan 15 haftaya kadar olan bir süre geçti. Son 10 gün içinde Norveç’te ikamet etmeniz gerekir. 
• son alt ay içinde covid-19 hastalığı geçirdiğiniz.

Aşağıda belirtilen durumlarda tamamen aşılanmış olursunuz:    

• iki doz aşı oldunuz ve sonuncu dozu aldıktan sonra bir haftadan fazla bir süre geçti.
• aşılanma sonrasındaki 3 haftadan sonra etkisi olan, ilk doz-aşı ile aşılandınız.
• covid-19 hastalığı geçirdiniz ve bir haftadan daha fazla bir süre önce bir doz korona aşısı yaptırdınız. Test sonucunuzun pozitif çıkması sonrasında üç hafta geçmeden önce aşı dozu alamazsınız.
• bir aşı dozu aldınız ve üç hafta sonra korona test sonucunuz pozitif çıktı. O zaman izolasyonunuz sona erdikten sonra tamamen aşılanmış oldunuz.

Seyahat karantinası

Avrupa dışındaki ülkelerden veya Avrupa’daki kırmızı ülkelerden Norveç’e gelen herkes 10 gün karantinada kalacaklardır. Karantina Norveç’e geldiğiniz günden itibaren başlar. Buna seyahat karantinası denir. Bu ülkelerin ve bölgelerin neler olduğu konusunda FHI (Halk Sağlığı Enstitüsü) internet sayfasına bakınız.

Bu seyahat uygulamamak ceza yaptırımı gerektirir.

Tamamen aşılanmış olanlar ve son altı ay içinde korona hastalığı geçirmiş olan kişiler seyahat karantinasından muaftır. Muafiyet için aranan ön koşul olarak Norveççe bir korona sertifikası gösterebilmeniz gerekir.

Korona sertifikası konusunda daha fazla bilgi için bkz. COVID-19 certificate – helsenorge.no bağlantısı.

Seyahat karantinasının uygulanması için  ayrıi kurallar ve istisnalar vardır.

Seyahat karantinası kuralları ve nerede uygulanabileceği hakkında daha fazla bilgi için okuyunuz. 

İzolasyon nasıl uygulanacak?

İzolasyon diğer insanlara karşı karantinadan daha da sıkı bir korumadır. Korona yakalanmışsanız veya karantinada olup belirti gösteriyorsanız izole edileceksiniz.

Evde izolasyonda olanlar için:

• Devamlı evde kalmak ve dışarı çıkmamak zorundasınız. Ancak kendi bahçenizde veya kendi balkonunuzda/verandanızda/terasınızda olabilirsiniz.
• Dükkana gitmek için dışarı çıkamazsınız. İhtiyaçlarınız için başkalarının size yardımcı olmasıgerekir.
• Birlikte kaldığınız kişilerle aranıza kesinlikle en az 2 metre mesafe koyacaksınız.
• Mümkünse kendi odanız ve banyonuz olmalı. Kendi el havlunuz dahil, kendi banyo malzemelerinizi kullanın.
• Ailenizdeki diğer kişilere bulaştırmamak için el ve öksürük temizliğine titizlik göstermelisiniz.
• Özellikle sık dokunduğunuz yerler olmak üzere, evinizin temizliğini çok sık yapınız.

İzole olabileceğiniz yerler

Evinizde, uygun olan  başka bir  yerde veya olası bir sağlık  kuruluşunda izole edileceksiniz.

İzolasyon uygulamasına uygun bir yeriniz olmasından belediye sorumludur. İzolasyonu evinizde uygulayamayacağınızı belediyenin değerlendirmesi halinde, belediye size otel veya başka bir uygun ikamet yeri sunacaktır. Ayrıca, belediye enfekte olan kişi ile birlikte yaşayanların da bir başka ikamet yerinde kalmalarına karar verebilir. Ev dışındaki ikamet yeri masraflarını belediye karşılayacaktır.

Karantina otelinde karantinadayken koronaya yakalandıkları anlaşılan kişilere mümkün olan en kısa sürede belediye tarafından izolasyonda kalabilecekleri başka bir ikamet yeri temin edilecektir.

İzolasyonu sonlandırma

İlk korona belirtilerinizin görülmesi sonrasında 10 gün geçmiş olması ve en az 24 saat ateşinizin olmaması halinde izolasyonu sonlandırabilirsiniz. Hastanede yatan veya savunma sistemini güçlendirici tedavi gören kişiler için izolasyon talebi daha uzun süreli olabilir.

Korona belirtileri göstermemeniz halinde, korona testinizin pozitif çıktığı andan itibaren 10 gün geçtikten sonra izolasyon sonlandırılabilir.

Kendi lisanınızda karantina ve izolasyon konusunda daha fazla bilgi için bkz.

Seyahatler

• • Ülke dışından geliyorsanız, Norveç’e geri dönüşünüzde yerine getirilmesi zorunlu olan Şu anda ülke dışına seyahat etmek Yabancıların Norveç’e giriş olanakları hala sınırlıdır.
  • Dışişleri Bakanlığı (UD) çok zorunlu olmayan tüm ülke dışı seyahatlerinin yapılmamasını tavsiye etmektedir çok sayıda koşul bulunmaktadır.

Ülke dışından Norveç’e giriş koşulları hakkında daha fazla bilgi için okuyunuz. 

Ülke içi

Ülke içi tüm seyahatler yapılabilir. Hastaysanız, karantinadaysanız veya izolasyondaysanız seyahat etmemelisiniz.

Seyahat edeceğiniz belediyede yerel uygulamalar olabilir. Bu nedenle seyahat etmeden önce belediyenin internet sayfasını ziyaret ediniz. Daha az sıkı önlemler almış olan bir belediyeye seyahat ederseniz ikamet ettiğiniz belediye için geçerli olan tavsiyelere uymalısınız. Korunmuş (yukarıdaki tanımlamaya bakınız) olan kişiler için bu geçerli değildir.

Ev ziyareti

Herkes fiziksel toplantı ve teması  mümkün olduğu ölçüde sınırlamalıdır. Şu anda birlikte yaşadığınız kişilere ek olarak 20 kişiden fazla misafir kabul etmemelisiniz. Bununla  birlikte kişiler arasında 1 metre mesafenin korunamayacağı  sayıda kişiyle bir araya gelinmemelidir. 

Özel evde ziyaretçi sayısı konusundaki tavsiyede istisnalar:

• Tüm misafirlerin bir aileden olması halinde, tüm aile misafir kabul edilebilir.
• Tüm misafirlerin bir ana okulundan veya anaokulu grubundan olması halinde.
• Örneğin tamamen aşılanmış olan, korunmuş kişiler misafir sayılmaz.

Mümkün olması halinde, dışarda buluşulması önerilir.

Bununla birlikte aileniz ve arkadaşlarınızla bağlantı kurun. Fiziksel olarak buluşma yerine başka biçimde sosyal olun.

Enfeksiyon düzeyinin yüksek olduğu bir bölgeden geliyorsanız, ikamet ettiğiniz belediye için geçerli olan tavsiyelere uymalısınız.

Özel toplantı ve düzenlemeler

Farklı belediyelerden kişilerin bir araya geldiği düzenlemeler ve özel toplantılar ertelenmeli veya iptal edilmelidir.

Kamuya açık yerlerde (kiralanmış veya ödünç alınmış lokalde) yapılan özel toplantıda 100 kişiden fazla kişinin toplanması yasaktır. Bu yasak hem açık alanda hem de kapalı alanda geçerlidir.

Enfeksiyon düzeyi yüksek olan belediyeler daha sıkı kurallar uygulayabilir. Yerel kurallar konusunda belediyenizin internet sayfasına bakınız.

Kapalı yerde  yapılan halka açık düzenleme

Sabit monte edilmiş koltuk olmaksızın, kamusal alanda kapalı yerde  yapılan bir düzenlemede en fazla 400 katılımcı 200’er kişilik 2 gruba bölünmüş olarak bir araya gelebilir.

Sabit monte edilmiş koltukları olan, kamusal alanda kapalı yerde  yapılan bir düzenlemede en fazla 1000 katılımcı 500’er kişilik 2 gruba bölünmüş olarak bir araya gelebilir.

Kamusal alanda kamuya açık düzenlemeye örnek olarak sinema, tiyatro, seminer veya dini seremoni gösterilebilir.

Çocuklar için kapalı alanda yapılan spor ve kültür düzenlemelerinde aynı belediyeden olan katılımcı sayısı en fazla 100 kişi olabilir.

Sabit, ayrılmış oturma yerleri ile izleyicilerin koltuk, sıra veya benzeri yerlerde veya düzenleme boyunca zeminde sabit bir yerde oturabilmeleri kastedilir.

Açık havada  yapılan halka açık düzenleme

Sabit monte edilmiş koltuk olmaksızın, kamusal alanda açık yerde  yapılan bir düzenlemede en fazla 800 katılımcı 200’er kişilik 4 gruba bölünmüş olarak bir araya gelebilir.

Sabit monte edilmiş koltukları olan yerde  yapılan bir düzenlemede en fazla 2000 katılımcı 500’er kişilik 4 gruba bölünmüş olarak bir araya gelebilir. Farklı guruplar arasında her zaman en az 2 metre mesafe olacaktır.

Sadece test yapılmış ve korona sertifikası olan katılımcılardan oluşan düzenlemelerde özel sayı kısıtlaması bulunmaktadır. Burada verilen bilgiye bkz.(sadece Norveççe)

Bazı belediyeler düzenlemeler ve sosyal birliktelikler için kendi yerel kurallarını uygulayabilir.

Belediyelere genel bakış için buraya bakınız.

İşyerleri, okullar ve eğitim

İşyerleri

İşyerlerinde şimdi çok sayıda kişinin fiziksel olarak bulunabilmesi mümkün      olacaktır. İşyerinde hastalık bulaşımından korunmak için iyi önlemlerin alınmasını işveren temin edecektir.

Anaokulları ve okullar

Şimdi belediyeler okullarda ve anaokullarında uygulanacak olan önlem düzeyini, yerel enfeksiyon durumuna göre, kendileri saptayabilirler.

Çocuk anaokulundan veya okuldan eve ne zaman gelecek? Çocuğunuz hasta olunca ne yapacağınız konusunda bkz.

Yetişkinler ve gençler ne zaman evde olacak? Hasta olunca ne yapacağınız konusunda bkz.