Norveç'te korona hakkında Türkçe bilgiler

Norveç otoriteleri tarafından verilen ve Norveç'teki korona durumu için geçerli olan kurallar, tavsiyeler ve öneriler hakkında Türkçe bilgiler.

Test yapma ve belirtiler

 Korona virüs belirtileri

Korona virüs belirtileri yeni ortaya çıkan ateş, öksürük, nefes alırken zorlanma, baş ağrısı, halsizlik, koku veya tat almada azalma ve kas ağrılarıdır. Boğazda iltihaplanma, burun akması veya tıkanıklığı ve hapşırma da Korona virüs belirtisi olabilir.

Korona virüs belirtilerinizin olup olmadığından emin değilseniz, test yaptırmalısınız.

Belirtilerim varsa ne yapmalıyım?

  • Hastaysan, evde kal
  • Korona belirtileriniz varsa test yaptırın.
  • Korona enfeksiyonu kaptıysanız kendinizi izole ediniz.
  • Hastaysanız ve doktor yardımına gereksinim duyuyorsanız veya doktor tavsiyesine ihtiyacınız varsa telefonla veya elektronik yolla aile doktorunuz (fastlege) ile bağlantı kurunuz.

Nerede korona testi yaptırabilirim?

Kendi kendinize test uygulamak suretiyle testinizi yapabilirsiniz. Kendi kendinize test uygulamak suretiyle yaptığınız test sonucunun olumsuz (koronaya yakalandığınızı gösterir test) olması halinde, belediyenin test merkezinde PCR-testi yaptıracaksınız.

Ayrıca test yaptırmak için belediyenizle de bağlantı kurabilirsiniz.

Belediyenizin internet sayfasını burada bulabilirsiniz.

Ne zaman test yaptırmalısınız?

  • Korona belirtisi gösteren herkes test yaptırmalıdır. Bu aşılanmış olanlar için de geçerlidir.
  • Aşı olmadıysanız ve korona bulaşmış bir kişiyle yakın temas kurmuşsanız test yaptırmalısınız.
  • Örneğin korona enfeksiyonu kapmış olan aile üyeleri veya sevgili gibi bir kişiyle yakın temas kurmanız halinde test yaptırmalısınız.
  • Kendinizin yaptığı test sonucunun pozitif olması halinde, sonucun doğru olup olmadığınının teyiti  için PCR-testi yaptırmanız önerilir.

Test sonucunun pozitif çıkması halinde izole olacaksınız.

Enfeksiyon kapmışsanız veya enfekte olmuş bir çocuğunuz varsa, yakın temaslı olduğunuz kişileri de  uyararak, test yaptırmaları için  teşvik etmelisiniz.             

Test sonucunuzu beklerken

Test sonucunu beklerken test sonucunuzun negatif çıktığı yanıtını alana kadar evde kalmanız gerekiyor.Test sonucunuzun pozitif çıkması halinde izole olacaksınız.

Enfekte olmuş olan biriyle yakın temaslı olana test yapılması

Enfekte olmuş olan biriyle yakın temas kurduğunuzda enfeksiyon karantinasına girme koşulu artık uygulanmamaktadır. Aşı yaptırmamış olan aile üyeleri ve enfekte olmuş olan biriyle yakın temas kurmuş olan benzeri yakınlar (sevgili, yakın arkadaş veya geceleyen misafir) ya 7 gün başkalarıyla temas kurmaktan kaçınmalı ya da aşağıda açıklanan test rejimini uygulamalıdır.

Aşı yaptırmamış olan aile üyeleri ve benzeri yakınlar için test rejimi

Sizin veya sizinle yakın temaslı olanların covid-19’a yakalanması
halinde ne yapmanız gerekir?

Aşı yaptırmamış olan aile üyeleri ve enfekte olmuş olan biriyle yakın temas kurmuş olan benzeri yakınlar enfekte olmuş olan biriyle yakın temaslı olarak tanımlanmanız sonrasında mümkün olan en kısa sürede size test yaptırmalıdır. Daha sonra test yaptırmalısınız:

  • 7 gün içinde her gün  kendinizin yapacağınız test

veya

  • 7 gün içinde her iki günde bir PCR-testi (belediyenin test merkezinde)

Aşı yaptırmamış olan diğer yakın temaslıların testi

Aile üyesi olmayan yakın temaslılar veya benzeri yakınlar test rejimi uygulamak zorunda değidir. Ancak kendilerine test yapmaya veya belediyenin test merkezinde PCR-testi yaptırmaya teşvik edilirler.

Bunlar örneğin arkadaşlar veya sınıfa birlikte girdiklerin olabilir.

Aşı olmuş veya cocid-19 geçirmiş olanlar

Aşılanmış veya 12 aydan daha kısa bir süre içinde covid-19 geçirmiş olmanız halinde, yukarıda açıklanan enfeksiyon rejimini takip etmek zorunda değilsiniz. Belirtileri takip etmeniz ve covid-19 belirtileri göstermeniz halinde test yaptırmanız gerekir. Test sonucunun pozitif olması halinde izole olmalısınız.

İzolasyon

Test sonucunuz pozitif çıkarsa izole olacaksınız.

Enfekte olmuşsanız veya enfekte olmuş olan çocuğunuz varsa, yakın temas kurduğunuz kişileri uyarmanız ve aşı yaptırmaya teşvik etmelisiniz.

İzolasyon nasıl uygulanacak?

Koronaya yakalanmışsanız izole edileceksiniz. Aşılanmış olanlar için de aynı şey geçerlidir.

Evde izolasyonda olanlar için:

  • Devamlı evde kalmak ve dışarı çıkmamak zorundasınız. Ancak kendi bahçenizde veya kendi balkonunuzda/verandanızda/terasınızda olabilirsiniz.
  • Dükkana gitmek için dışarı çıkamazsınız. İhtiyaçlarınız için başkalarının size yardımcı olması gerekir.
  • Birlikte kaldığınız kişilerle aranıza kesinlikle en az 2 metre mesafe koyacaksınız.
  • Mümkünse kendi odanız ve banyonuz olmalı. Kendi el havlunuz dahil, kendi banyo malzemelerinizi  kullanın.
  • Ailenizdeki diğer kişilere bulaştırmamak için el ve öksürük temizliğine itizlik göstermelisiniz.
  • Özellikle sık dokunduğunuz yerler olmak üzere, evinizin temizliğini çok sık yapınız.

İzole olabileceğiniz yerler 

Evinizde, uygun olan  başka bir  yerde veya olası bir sağlık  kuruluşunda izole edileceksiniz.

İzolasyon uygulamasına uygun bir yeriniz olmasından belediye sorumludur. İzolasyonu evinizde uygulayamayacağınızı belediyenin değerlendirmesi halinde, belediye size otel veya başka bir uygun ikamet yeri sunacaktır. Ayrıca, belediye enfekte olan kişi ile birlikte yaşayanların da bir başka ikamet yerinde kalmalarına karar verebilir. Ev dışındaki ikamet yeri masraflarını belediye karşılayacaktır.

İzolasyonu sonlandırma

İlk korona belirtilerinizin görülmesi sonrasında beş gün geçmiş olması ve ateş düşürücü ilaç almadan en az 24 saat ateşinizin olmaması halinde izolasyonu sonlandırabilirsiniz.

Korona belirtileri göstermemeniz halinde, korona testinizin pozitif çıktığı andan itibaren 5 gün geçtikten sonra izolasyon sonlandırılabilir. Ailenizdeki diğer kişilerin hala izolasyonda veya karantinada olmaları durumunda da izolasyon sonlandırılabilir.

Belirti göstermeyen tamamen aşılanmış olanlar iki gün sonra izolasyondan çıkabilir.

Hastanede yatan veya savunma sistemini güçlendirici tedavi gören kişiler için izolasyon talebi daha uzun süreli olabilir.

Kendi lisanınızda karantina ve izolasyon konusunda daha fazla bilgi için bkz. doğru lisan bağlantısı: 

Korunmuş veya tamamen aşılanmış? 

Aşağıda belirtilen durumlarda ‘’korunmuş’’ olarak tanımlanırsınız:

  • tamamen aşılandınız. Aşağıda belirtilen tanıma bakınız.
  • tek doz aşılandınız ve aşılanmanız sonrasında 3 haftadan 15 haftaya kadar olan bir süre geçti. Son 10 gün içinde Norveç’te ikamet etmeniz gerekir. 
  • son alt ay içinde covid-19 hastalığı geçirdiğiniz.

Aşağıda belirtilen durumlarda tamamen aşılanmış olursunuz:    

  • iki doz aşı oldunuz ve sonuncu dozu aldıktan sonra bir haftadan fazla bir süre geçti.
  • Aşılanma sonrasındaki 3 haftadan sonra etkisi olan, tek dozluk-aşı (Janssen) ile aşılandınız.
  • covid-19 hastalığı geçirdiniz ve bir haftadan daha fazla bir süre önce bir doz korona aşısı yaptırdınız. Test sonucunuzun pozitif çıkması sonrasında üç hafta geçmeden önce aşı dozu alamazsınız.
  • bir aşı dozu aldınız ve üç hafta sonra korona test sonucunuz pozitif çıktı. O zaman izolasyonunuz sona erdikten sonra tamamen aşılanmış oldunuz.
  • Covid-19’a karşı antikor ürettiniz ve bir haftadan daha uzun bir süre önce 1 doz korona aşısı oldunuz.

Korunmuş veya tamamen aşılanmış olsanız bile, covid-19 belirtilerinizin olması halinde test yaptırmanız önem arz eder.  Korunmuş veya tamamen aşılanmış olsanız bile, covid-19’a yakalanmanız halinde izole olmak zorundasınız.

Korona aşısı

Aşı Korona nedeniyle ağır hastalığa yakalanmaya karşı korur. Norveç sağlık otoriteleri aşı olabilecek olan herkesin aşı yaptırmasını tavsiye etmektedir. Aşı ücretsiz ve isteğe bağlıdır.

Korona aşısını size sunma sorumluluğu  içinde yaşadığınız  veya ikamet ettiğiniz belediyeye aittir.

Zamanla Norveç’te ikamet eden herkes, ikamet statülerine bakılmaksızın, aşılanma hakkına sahiptir.

Halk Sağlığı Enstitüsü/Folkehelseinstitutet (FHI) tüm hamilelere  korona aşısı yaptırmalarını önermektedir.

Aşı yaptırmanız konusunda size teklifte bulunulmadıysa belediyenizle iletişim kurunuz. Norveç’te sağlık hizmeti alırken tercüman bulundurma hakkına sahipsiniz.

Çocuklar ve gençler için korona aşısı

16 ve 17 yaş grublarına da korona aşısı sunulmasına karar verilmiştir.

12-15 yaş grubunda olan çocuklar da aşılanma teklifi alacaklar. Ancak başlangıçta onlara tek doz aşı yapılacak. Bu yaş grubundaki çocukların aşılanması konusunda son kararı aileleri verecek.

Korona aşıları konusunda bilgilendirme filmlerine bağlantı. Bir aşının ne olduğu, nasıl etkili olduğu ve neden aşı olduğumuz konusundaki sorulara burada yanıt buluyorsunuz. 

Aşılanmış olsanız dahi enfeksiyondan korunma konusunda genel tavsiyelere uymanız önem arz eder:

  • Hastaysan evde kal
  • Belirtilerin olması halinde test yaptır
  • Başkalarıyla arana mesafe koy
  • Ellerini sık sık yıka

Ülke dışına çıkış ve ülkeye giriş

Ülke içi

Ülke içi tüm seyahatler yapılabilir. Hastaysanız, karantinadaysanız veya izolasyondaysanız seyahat etmemelisiniz. Seyahat edeceğiniz belediyede yerel uygulamalar olabilir. Bu nedenle seyahat etmeden önce belediyenin internet sayfasını ziyaret ediniz.

Sosyal birliktelikler

Başkalarıyla birlikte olduğunuz sırada genel enfeksiyon tavsiyelerine uymanız önem taşır. Hastaysan evde kal, ellerini iyi yıka ve öksürük sırasında hijene dikkat et. Seyahat edeceğiniz belediyede yerel uygulamalar olabilir. Bu nedenle seyahat etmeden önce belediyenin internet sayfasını ziyaret ediniz.

Anaokulları ve okullar

Şimdi belediyeler okullarda ve anaokullarında uygulanacak olan önlem düzeyini, yerel enfeksiyon durumuna göre, kendileri saptayabilirler.

Çocuk anaokulundan veya okuldan eve ne zaman gelecek? Çocuğunuz hasta olunca ne yapacağınız konusunda bkz.

Yetişkinler ve gençler ne zaman evde olacak? Hasta olunca ne yapacağınız konusunda bkz.