Maymun çiçeği hastalığı bir virus (monkeypoxvirus) nedeniyle olur. Bu virus ateş ve döküntü belirtisi olan bir hastalığa yol açar. Hastalığın bazı Afrika ülkelerinde hayvanlardan insanlara bulaştığı bilinmektedir.
Devam etmekte olan (2022 yılının Mayıs ayında keşfedilen) salgında döküntü, vücut sıvıları ve damlalar ile sıkı temasla hastalığın insanlar arasında bulaştığını görüyoruz. Enfeksiyon kapmış olan biriyle girilen cinsel ilişki yüksek risk içermekte ve şimdiye kadar genellikle erkeklerde görülen, devam etmekte olan salgında en yaygın bulaşma biçimi olmaktadır. Öpüşme de hastalık bulaşma riskine yol açabilmektedir. Damlacıkla bulaşma olması için, genellikle uzun süreli (saatlerce) yakın temas gerekir.
Kişinin iyileşmesinden uzun bir süre sonra spermde virüs saptanmıştır. Bunun canlı virüsü mü yoksa ölü virüsü mü temsil ettiği kesin olmadığından bir bulaşma riski taşıyıp taşımadığı
kesinlik kazanmamıştır. Bu nedenle iyileşme sonrasındaki 12 hafta içinde cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanılması tavsiye edilir.
Belirtilerinizin görülmesinden ne kadar süre önce enfeksiyon kapmış olabilirsiniz?
Enfeksiyon kaptıktan sonra belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre 5-21 (genellikle 6-13) gündür.
Maymun çiçeği belirtileri nelerdir?
İlk belirtiler genellikle ateş, halsizlik ve baş ağrısıdır. Kas ağrıları ve sertleşme yaygındır. Bir bölümünün gelişimi sonrasında lenf bezlerinde şişme olur ve aynı zamanda veya bir kaç gün sonra kaşınan ve/veya ağrı veren kızarıklıklar oluşur. Kızarıklık keseciğe dönüşür, kabuk oluşur ve daha sonra kuruyarak dökülür. Yara izi oluşabilir.
Devam etmekte olan (2022 yılının Mayıs ayında keşfedilen) salgında, çoğu kişide döküntü cinsel organlar etrafında ve popoda ve kalın bağırsak sonu bölgesinde başlar. Döküntü yüzde ve ağızda da başlayabilir, vücudun diğer kesimlerine dağılabilir ve o sırada su çiçeği hastalığını anımsatabilir. Bazılarının ellerinde ve ayak tabanlarında da döküntü olabilir. Döküntü seyrek ve sadece az sayıda kesecikler veya yara şeklinde, uçuk (herpes) benzeri de olabilir.
Kişinin cinsel ilişki kurduğu çok sayıda veya yeni bir eşi varsa, hem ateş, kas ağrıları, şişen lenf düğümleri, baş ağrısı belirtilerine hem de olası yara veya kesecikler oluşumuna özellikle dikkat etmesi gerekir.
Hastalığın seyri genelde 2 haftadan 4 haftaya kadar sürer. Kişi belirtilerin başlamasından itibaren kabukların dökülüp yeni deri oluşumuna kadar (yaklaşık 3 hafta) hastalık bulaştırıcıdır.
Maymun çiçeği hastalığına yakalanan veya enfeksiyon kaptığından şüphe duyan kişinin diğer kişilerle yakın temastan kaçınması gerekir.
Test, muayene ve tedavi
Semptomlar yaşıyorsanız ve maymun çiçeği olan biriyle temas halinde olabileceğinizden şüpheleniyorsanız, test isteyebilecek bir doktora başvurmanız önemlidir. Belirtileriniz olana kadar maymun çiçeği olup olmadığınızı kontrol etmek için bir test yaptırmak mümkün değildir.
Çoğu insan, ateş düşürücü/ağrı kesici ilaçlar gibi semptom hafifleticinin ötesinde herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymaz. Ciddi hastalıkların görülmesi çok nadirdir.
Bazı durumlarda, hastaneye yatmak gerekebilir. Muayene, test ve tedavi ücretsizdir.
Maymun çiçeği hakkında daha fazla bilgi için fhi.no adresini ziyaret edin.
Aşı
Maymun çiçeğine karşı kullanılan aşı, üçüncü nesil bir çiçek hastalığı aşısıdır. Bu aşı çok fazla kullanılmamıştır, ancak enfeksiyondan önce ve sonra verilebilir ve hastalığı veya hastalığın daha şiddetli bir formunun gelişmesini önleyebileceği varsayılmaktadır.