Małpia ospa jest wywoływana przez wirusa (wirus małpiej ospy) i powoduje chorobę objawiającą się gorączką i wysypką. Wiadomo, że w niektórych krajach afrykańskich choroba przenosi się ze zwierząt na ludzi.
W czasie trwającej obecnie epidemii (wykrytej w maju 2022 r.) zakażenie przenosi się między ludźmi poprzez bliski kontakt z wysypką i płynami ustrojowymi drugiej osoby oraz drogą kropelkową. Kontakt seksualny z osobą zakażoną wiąże się ze zwiększonym ryzykiem i jest najczęstszym sposobem przeniesienia wirusa w trwającej obecnie epidemii, która do tej pory dotyczyła głównie mężczyzn. Całowanie może również wiązać się z ryzykiem zarażenia. Aby nastąpiło zakażenie kropelkowe, zwykle konieczny jest bliski kontakt przez dłuższy czas (godziny).
Stwierdzono obecność wirusa w nasieniu przez dłuższy czas po przebyciu choroby. Nie ma pewności, czy jest to żywy czy martwy wirus, a zatem występuje ryzyko infekcji. Dlatego zaleca się stosowanie prezerwatywy podczas stosunku przez 12 tygodni po wyzdrowieniu.
Jak długo może trwać infekcja, zanim wystąpią objawy?
Czas, który upływa od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi 5-21 dni (zwykle 6-13 dni).
Jakie są objawy małpiej ospy?
Pierwszymi objawami są zwykle gorączka, zmęczenie i ból głowy. Często występują bóle i sztywność mięśni. U niektórych osób rozwija się następnie obrzęk węzłów chłonnych, a jednocześnie lub po kilku dniach pojawia się swędząca i/lub bolesna wysypka. Wysypka przybiera postać pęcherzy, które pokrywają się strupami, a następnie wysychają i odpadają. Mogą pozostać po niej blizny.
W trwającej epidemii (wykrytej w maju 2022 r.) wysypka u wielu osób zaczynała się w okolicy narządów płciowych oraz na pośladkach i w rejonie odbytnicy. Wysypka może również pojawić się najpierw na twarzy lub w jamie ustnej, a potem rozprzestrzenić się na resztę ciała i wtedy może przypominać ospę wietrzną. Niektórzy dostają również wysypki na dłoniach i podeszwach stóp. Wysypka może być skąpa, mieć postać nielicznych małych pęcherzy lub owrzodzeń i może przypominać między innymi opryszczkę.
Jeśli miałeś wielu lub nowych partnerów seksualnych, szczególną uwagę należy zwrócić na objawy - zarówno gorączkę, ból mięśni, obrzęk węzłów chłonnych, bóle głowy, jak i na owrzodzenia lub pęcherze.
Choroba zwykle trwa od 2 do 4 tygodni. Człowiek stanowi źródło zakażenia dla innych od chwili wystąpienia objawów aż do odpadnięcia strupów i powstania w tych miejscach nowej tkanki (około 3 tygodnie).
Jeśli ktoś jest zarażony małpią ospą lub podejrzewa u siebie zarażenie, należy unikać bliskiego kontaktu z innymi osobami.
Testy, badania i leczenie
W przypadku wystąpienia objawów lub podejrzenia kontaktu z osobami zarażonymi małpią ospą, należy skontaktować się z lekarzem, który może zlecić wykonanie odpowiedniego testu. Przed wystąpieniem objawów wykrycie małpiej ospy przy pomocy testu nie jest możliwe.
Większość osób nie potrzebuje żadnego leczenia poza leczeniem mającym na celu łagodzenie objawów, tj. zastosowania leków przeciwgorączkowych/przeciwbólowych. Poważny przebieg choroby ma miejsce rzadko.
W niektórych przypadkach konieczna może być hospitalizacja. Badania, testy i leczenie są nieodpłatne.
Aby uzyskać więcej informacji na temat małpiej ospy, odwiedź fhi.no.
Szczepionka
Szczepionka przeciwko małpiej ospie jest szczepionką trzeciej generacji przeciwko ospie prawdziwej. Doświadczenie dotyczące stosowania opisywanej szczepionki jest niewielkie, jednak można ją podać zarówno przed, jak i po zakażeniu, przyjmuje się, że może ona zapobiec chorobie, jak również ciężkiemu przebiegowi choroby.